فرض کنید به چهار هزار سال پیش باز‌می‌گشتید. پیرمردی خموده و رنجور یا قبایی چرک و چهره‌ای پریشان با شکایت تب و سرفه به نزد شما می‌آمد.
با توجه به این‌که آن موقع استفاده از Chest X ray و آنتی‌بیوتیک بیش‌تر شبیه فیلم‌های علمی و تخیلی می‌مانست(چرا که در سینماهای بابل قدیم هر روز غلغله بود) چه کاری از دست شما بر‌می‌آمد؟
طی چهل قرن گذشته تغییرات چندانی در ارزیابی اولیه‌ی بیماران توسط پزشک رخ نداده‌است. اصولی که بنای کسب اطلاعات از بیمار را در دنیای امروز می‌سازند تفاوت زیادی با اجداد خود در مصر باستان ندارند.
اگرچه مردمان آن دوران به واسطه‌ی دید محدودشان در عملکرد و ساختار بدن و علت بیماری‌ها علائم و نشانه‌های بیماری را گریه‌ی اعضای در حال رنج بدن می‌پنداشتند.
در آن زمان طبیبان فرایند تشخیص بیماری را با بررسی احوالی که بر بیمار گذشته‌بود آغاز کرده و با معاینه و احتمالا بعضی تست‌های خاص آن را پیش می‌بردند. درست مانند امروز ما.
حال بیایید سی و هشت قرن به جلو بیاییم.
یک‌و‌نیم قرن پیش را تصور کنید. این بار پیرمردی با کلاه نمدی و عصایی چوبین، نفس‌های تنگش را با سرفه‌هایی چند در کاسه‌ی شما می‌گذارد. همچنین از تب می‌نالد. این بار چه می‌کنید؟ اگرچه هنوز CXR خلق نشده و آنتی‌بیوتیک‌ها جولان نمی‌دهند، اما Sthetoscope که ساخته شده و فرایند دق قفسه‌ی سینه توضیح داده شده‌است. حالا چگونه تشخیص می‌دهید؟
با توجه به داده‌های آن زمان احتمالا هنگامی تشخیص Lobar Pneumonia را برای او در نظر می‌گرفتید که مابقی ویژگی‌های اساسی ذات‌الریه را می‌داشت؛ مثلا تب او همراه با Tachycardia، Tachypnea، Cyanosis، Grunting Respiration، Dullness on Percussion، Increased tactile fremitus ،Decreased breath sounds، Crackles و … می‌بود.
اگر این یافته‌ها را نداشت احتمالا تشخیص Pneumonia دور از ذهن بود.
در دنیای امروز چطور؟ پیرزنی سپید موی با کفش مشکی طبی خود پله پله‌ی مطب شما را بالا می‌آید و از تب و سرفه ی چند روز اخیرش گله دارد. احتمالا این بار بر اساس وجود یا عدم وجود Infiltrations در CXR او نظر می‌دهید.
در مسیری که انسان در طول تاریخ خود طی کرده، اساس تشخیص بیماری‌ها در هر مرحله به طور مشترک گردآوری و پردازش اطلاعات بوده است.
تنها تفاوتی که به مرور زمان شکل گرفته در ابزار‌های مورد استفاده‌شان بوده.
بدین ترتیب سهم تکنولوژی هر روزه در فرایند تشخیص، بارز و فراگیر‌تر می‌گردد.
در قرون گذشته Bedside Observation بیش‌ترین سهم را در تشخیص ایفا می‌کرده و تشخیص استاندارد برای هر بیمار وابسته به یافتن اطلاعاتی بوده که تنها از شرح‌حال و معاینه کسب می‌شده است.
امروزه اما پزشکی در بسیاری از تشخیص‌های بالینی، کاملا وابسته به تست‌های پاراکلینیک است. اگرچه هم‌چنان درصد قابل توجهی از بیماری‌ها وجود دارند که سهم تکنولوژی هنوز به حدی نرسیده که بتواند نقش Bedside Observation را در تشخیص آن‌ها کمرنگ کند.
منابع:
کتاب Evidence-Based Physical Diagnosis
کتاب Patients as Art
دیدگاهتان را بنویسید