پس از اینکه از نیرو های موثر بر انتخاب طبیعی و تاثیر آن ها بر روند تحول شناخت صحبت کردیم و دیدیم که ما انسان های مدرن حاملان ذهن های عصر حجر هستیم، وقت آن رسیده که ببینیم در هر برهه از تاریخ بشر این نیروها منجر به شکل گیری و تغییر چه ابعادی از ذهن بشر شده اند. بعبارتی پله پله تحول ذهن به چه شکل صورت گرفته است؟
سیستم های یک و دو چگونه متحول شدند و ساختار آنها چگونه شکل گرفته است؟
تحول سیستم یک تفکر
اگر موافق باشید از شکل های ساده تر رفتار آغاز کنیم:
1.غریزه یا Instinct
یک محرک خاص در محیط ظاهر می شود و الگوی واکنشی ثابتی را بر می انگیزد و هیچ واسط آگاهانه ای هم درگیر نمی شود. نه کار هدفمند و برنامه ریزی شده ایست و نه سیستم تصمیم گیری فرد دخیل می شود. کسی این رفتار ها را به او یاد نداده و به صورت Blind از نسل قبلی آن را به ارث برده است. مثلا شکار کردن در گربه ها یا مهاجرت در پرندگان
2.Primitive processing
در این سطح نیز یک پاسخ ذاتی اتوماتیک اتفاق می افتد اما آنجا از غریزه جدا می شود که Cognition هم در این مورد درگیر می شود و فرد می تواند متغیر های همراه رویداد ها و تعدادشان را تشخیص دهد و بعضی تفاسیر پایه ای را درباره ی آب و هوا، غذا، بیگانگان و دشمن بسازد.
3.پردازش ناخودآگاه یا Unconscious processing
اتوماتیک و در سطح ناخودآگاه است و نیاز به توجه خاصی ندارد اما شامل نوعی یادگیری ضمنی(implicit) درباره ی محیط می شود و ممکن است برای تحریک های مهم حافظه را هم درگیر کند.
4. Sophisticated processing
در این سطح هم معنا Meaning و هم Affect نقش ایفا می کنند و یک قالب منطقی مختص به شخص تحت تاثیر این دو شکل گرفته است.
اساس تفاوت های بین فردی در تصمیم گیری نیز از این جا شروع می شود.
جالب است بدانید که پردازش در این سطح تنها مختص انسان نیست و به نظر می رسد که کلاغ ها هم می توانند چنین پردازشی را داشته باشند.
همان طور که در تصویر زیر می بینیم این سطوح خاص از پردازش در یک سیر زمانی به تدریج در ما شکل گرفته و دگرگون شده اند.
H که حدود شش میلیون سال پیش را نشان می دهد در واقع ظهور Hominid هاست که خود از بیست گونه ی مختلف تشکیل می شدند.
L (Language) نیز نشان دهنده ی پدیدار شدن زبان و بیان از کمتر از 100 هزارسال پیش است.
از حدود دو و نیم میلیون سال پیش، انسان ابزارهای سنگی را ساخت.
می دانیم که برای چنین کاری حداقل سطوحی از Sophisticated processing لازم است.
به نظر می رسد که از آن به بعد طی حدود 2.45 میلیون سال بعد تغییر چندانی در ذهن انسان رخ نداده باشد و گسترش وسیع مهارت های حرکتی او وابسته به Sophisticated processing نباشد.
تا این جا به تحول سیستم یک پرداختیم و اینکه هر کدام از ابعاد آن چیست و با چه ترتیبی در انسان پدیدار گشت.
تحول سیستم دو تفکر
اما سیستم دو تفکر نسبتا نوپاست. یکی از امکانات درونی که این سطح برای پردازش به آن نیاز دارد تفکر انتزاعی پیرامون کارهایی است که بتوان آن ها را Verbalize کرد و به زبان آورد.
شکل گیری این سطح از تفکر مصادف با تکامل چشمگیر انسان خردمند یا Homo sapiens طی 100 هزارسال اخیر رخ داده است.
رفته رفته با شکل گیری چنین پدیده ای ما توانستیم مهارت های متنوعی را با تکرار یاد گرفته و آن ها را به سطح یک منتقل کنیم.
اگر به این تصویر بنگریم متوجه می شویم که با تکرار پردازش در سطح دو ذره ذره آن مهارت وارد سیستم یک ما می شود.
منبع:
دیدگاهتان را بنویسید